Interview met composer in residence John Psathas

Hij speelde eerder met het Nederlands Blazers Ensemble en componeerde de muziek voor de Olympische Spelen van Athene. Componist John Psathas is dit weekend in Nederland de speciale gast tijdens het (Un)heard Music Festival van Matangi.

Afkomstig uit een Grieks immigrantengezin groeide componist John Psathas (1966) op in de steden Taumarunui en Napier in Nieuw-Zeeland. ‘Ik voelde mij al op jonge leeftijd een outsider, ik merkte dat ik als Griekse immigrantenzoon er niet helemaal bij hoorde’.

Het gevoel om outsider te zijn werkte later door in zijn muzikale carrière, waarin hij altijd gefascineerd was door muziek en klanken die niet behoorden tot het traditionele klassieke muziekidioom. Psathas was de eerste in zijn familie die daadwerkelijk muziek ging spelen. Toch was muziek, en dan vooral de Griekse muziek, zeer aanwezig bij familie Psathas. ‘Wanneer mijn moeder een plaat draaide met Griekse volksmuziek dan biggelden de tranen uit haar ogen’. Bij het aanzien van zijn huilende moeder ontstond waarschijnlijk zijn onmiskenbare opvatting over wat componeren is. 20% vanuit het hoofd, 20% vanuit het hart en 40% vanuit het lijf.

Samen met zijn zusje werkte Psathas als 10-jarige in het Griekse restaurant van zijn ouders. Nadat de laatste gast was vertrokken en het restaurant schoongemaakt luisterde Psathas met zijn koptelefoon op in bed tot in de vroege ochtend naar alle muziek die maar aanwezig was. ‘Ik werd een echte muziekjunk’, zegt hij lachend.

Als puber op de piano
In zijn pubertijd speelde Psathas piano, ‘en dat was meestal helemaal niet goed’, in een Griekse band voor feesten en partijen. Hij leerde daardoor wel de Griekse- maar ook de popmuziek goed kennen. Na de middelbare school kreeg hij de kans om compositie en piano te studeren aan de universiteit van Wellington, een instituut waar hij nog steeds lesgeeft. Toen hij 22 was emigreerden zijn ouders en familie terug naar Griekenland. ‘Ik voelde mij toen helemaal alleen en een complete outsider’. Voordeel van de remigratie was dat Psathas 3 tot 4 keer per jaar in Griekenland verbleef en ook de rest van de wereld en de muziek verkende. ‘Wat muziek betreft leer ik nog elke dag, ik ben gefascineerd door de muziek uit Griekenland, Bulgarije, Iran en India, daarnaast luister ik veel naar geïmproviseerde muziek en jazz’’.

Olympische Spelen
In 1991 brak Psathas door met zijn werk voor percussioniste Evelyn Glennie. Matre’s Dance en later ook Drum Dances behoren heden ten dage tot het standaardrepertoire van veel percussionisten over de hele wereld. In 2004 componeerde Psathas de muziek voor de openings- en sluitingsceremonie van de Olympische Spelen in Athene.

Met het Nederlands Blazers Ensemble
Ondanks zijn veelvuldige aanwezigheid op de internationale concertpodia is Psathas weinig in Nederland geweest. Het Nederlands Blazers Ensemble nodigde hem in 2004 uit voor het Griekse concertprogramma Zeibekiko (de naam voor een Griekse volksdans), uiteindelijk kwam er van het concert een registratie die op de gelijknamige CD terechtkwam. ‘Dat was een fantastische ervaring met de blazers, dat concert in Paradiso was een hoogtepunt’. Op zijn beurt nodigde hij in 2014 het Nederlands Blazers Ensemble uit voor zijn wereldomvattende wereldomvattend film- muziekproject ter gelegenheid van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Het resultaat was de film No Mans Land waarin Psathas samenwerkte met 150 musici en filmmakers.

Weinig filters
Psathas kijkt uit naar het (Un)heard Music Festival op zaterdag 11 en zondag 12 maart in Korzo in Den Haag waar hij composer in residence is. Tijdens het festival gaat er een nieuw werk van hem in wereldpremière. ‘Ik voel een positieve spanning, het komt niet zo vaak voor dat er twee dagen achter elkaar muziek van mij te horen is, ik verheug mij op de samenwerking met onder andere Matangi en het Suol Percussion, ik hoop dat er veel jonge mensen in de zaal zitten waarmee ik over het werk kan praten, de Nederlanders kennende zal dat wel lukken, in vergelijking met de Nieuw-Zeelanders, kennen de Nederlanders weinig filters’.

KOOP KAARTEN VOOR (UN)HEARD MUSIC FESTIVAL